بررسی گونه‌ها، شیوه‌ها و جغرافیای تولید فرش ایران در پنج قرن اولیۀ هجری، با تکیه بر منابع مکتوب

فرش دستباف، به‏لحاظ خصوصیات مواد به‌کار‌رفته در آن، طول عمر و دوامی نسبتاً کوتاه دارد و این مسئله همواره مطالعات و پژوهش‌های تاریخی و دیرینه‌شناسی مرتبط به این محصول را با مشکلاتی فراوان مواجه ساخته است. این آسیب در بررسی تاریخ فرش ایران اسلامی بیش از همه در پنج قرن اولیۀ هجری محسوس است. در این پ‍ژوهش با هدف شناسایی وضعیت فرشبافی ایران در پنج قرن اولیۀ هجری به‌لحاظ تنوع گونه‌های فرش دستباف و نیز جغرافیای مناطق تولید، به منابع مکتوب (تاریخی و ادبی) استناد شده است. روش تحقیق در این مقاله از نوع تاریخی و روش جمع‌آوری آن کتابخانه‌ای است. نتایج پژوهشی بیانگر آن است که علی‌رغم کمبود آثار مرتبط با فرش دستباف در دورۀ مذکور، اسامی بسیاری از فرش‌های تولیدی معاصر مانند قالی، گلیم، پلاس، نمد، حصیر، و زیلو در منابع مکتوب قابل ردیابی است. همچنین مناطق وابسته به دیلمان، خراسان، آذربایجان، پارس، عراق و ماوراء‌النهر از برجسته‌ترین مراکزی است که فرشبافی در آنها رایج بوده است.